Powiat iławski położony jest w zachodniej części województwa warmińsko – mazurskiego.
Pojezierze Iławskie, zwane też Pojezierzem Iławsko-Ostródzkim stanowi najdalej na wschód wysuniętą część większej jednostki geograficznej zwanej Pojezierzem Wschodniopomorskim. Kraina ta rozpoczyna się na zachodniej granicy województwa warmińsko – mazurskiego. Charakteryzuje się bogactwem natury i niespotykaną urodą krajobrazu, mnogością jezior o różnej wielkości, lasów, czystym powietrzem. Region zaliczany jest do Zielonych Płuc Polski.
Do największych skarbów Pojezierza Iławskiego zaliczyć należy: jezioro Jeziorak oraz Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich. Każdego roku w sezonie letnim czas umilają turystom cykliczne imprezy kulturalne i sportowe. Przybywają na nie artyści z kraju i zagranicy. Tradycyjnie można posłuchać muzyki żeglarskiej z całego świata na Festiwalu Piosenki Żeglarskiej oraz jazzu tradycyjnego na Międzynarodowym Festiwalu „Old Jazz Meeting – Złota Tarka”. Niewątpliwie atrakcją są regaty i zawody sportowe na Jezioraku, m.in. ogólnopolskie „Regaty Pomarańczowe”, czy Ogólnopolskie Regaty Żeglarskie „O Błękitną Wstęgę Jezioraka”.
Jeziorak to najdłuższe jezioro i szóste, co do wielkości w Polsce. Umożliwia obcowanie z naturą oraz stanowi wyzwanie dla żeglarzy, gdyż jest połączone z innymi akwenami wodnymi. Przystanie żeglarskie znajdujące oferują turystom czarter, slipowanie łódek oraz wynajem sprzętu wodnego.
Wyspa Wielka Żuława o powierzchni 84 ha, jest największą wyspą śródlądową Europy. Znajdujące się tam ośrodki wypoczynkowe oferują turystom wspaniały wypoczynek. Bezpośrednio z wyspą związana jest legenda, która powiada, że w dawnych czasach na wyspie Wielka Żuława, przy wzgórzu zwanym Scholtenberg żył ogromny i budzący grozę smok. Nocą można było ujrzeć jego czerwone oczy. Biada każdemu rybakowi, który zbłądził i znalazł się w pobliżu! Smok rozwijał swoje szare skrzydła, leciał, tnąc powietrze i dopadając ofiarę, wbijał ostre niczym sztylety pazury w jej ciało i unosił do jaskini. Ogryzione kości ciskał w toń jeziora, i jak się dokładnie przyjrzy to jeszcze do dnia dzisiejszego przy spokojnej wodzie widać je spoczywające na dnie. Obecnie nie ma już śladu po budzącym grozę smoku, zaś wyspa oferuje turystom wypoczynek na łonie natury.
Czynnikiem zachęcającym do spędzenia wolnego czasu w regionie jest dobrze rozbudowana i funkcjonująca baza turystyczna: miejsca noclegowe, baza żywieniowa, zaplecze rekreacyjne i sportowe, stanice wodne itp. Korzystna dostępność komunikacyjna stwarza odpowiednie warunki dla rozwoju turystyki w Iławie i okolicy. Miasto jest ważnym węzłem kolejowym na skrzyżowaniu następujących tras: Warszawa – Gdańsk, Toruń – Olsztyn, Iława – Brodnica. Iława położona jest w pobliżu głównej drogi o znaczeniu międzynarodowym, która biegnie z Gdańska przez Ostródę, Warszawę, Lublin w kierunku Lwowa. Stąd bierze początek żeglowna droga wodna systemu elbląskiego, która łączy Iławę z Ostródą, Elblągiem i dalej Zalewem Wiślanym.
Kanał elbląski stanowi wyjątkowe miejsce jako unikalny w skali światowej szlak wodny. Zaliczany jest do jednego z najpiękniejszych dróg wodnych Europy. Łączna długość całego systemu wynosi 147 kilometrów. Został wybudowany w latach 1848 – 1872 przez holenderskiego inżyniera Georga Jakoba Steenke i funkcjonuje w niezmienionej formie do dnia dzisiejszego. Na trasie kanału można zobaczyć dwie śluzy (Miłomłyn i Zielona) oraz pięć pochylni (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny). Głównym zadaniem pochylni jest wyrównanie różnicy poziomów wody o 99 m. Statki Żeglugi Ostródzko – Elbląskiej pokonują pochylnie na specjalnych wózkach.
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego o powierzchni 25 ha, z siedzibą w Jerzwałdzie powstał w 1993 roku z myślą o ochronie najbardziej charakterystycznych składników fauny i flory. Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego i jego otulina położone są w granicach dwóch województw: warmińsko – mazurskiego i pomorskiego. Obejmuje fragmenty gmin: Starego Dzierzgonia, Susza, Iławy, miasta i gminy Zalewo. Ważnym elementem krajobrazu Parku są jeziora. Znajduje się tu 31 akwenów, a w otulinie jest ich 12. Największym z nich jest Jezioro Jeziorak. Inne na terenie Parku to: Płaskie, Rucewo Wielkie, Gaudy, Bądze, Januszewskie, Rucewo Małe a w otulinie: Swingi, Szymbarskie, Silm, Motława Wielka.
Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich utworzono w 1994 roku. Powstał w celu ochrony bardzo urozmaiconej rzeźby unikatowych walorów krajobrazowo – widokowych, bogatej gatunkowo flory i fauny, dużych wartości historyczno- kulturowych. Park leży w mezoregionie zwanym Garbem Lubawskim, w południowo – zachodniej części województwa warmińsko- mazurskiego na terenie gmin Lubawa, Ostróda, Dąbrówko i Grunwald. Jego powierzchnia liczy ponad 7 tyś. ha. Granicami parku objęto zachodnią, najwyższą część Garbu Lubawskiego, zwaną Wzgórzami Dylewskimi.
Wzgórza Dylewskie reprezentują zespół form ostatniego zlodowacenia, których kulminacyjnym punktem jest Góra Dylewska wznosząca się na wysokość 312 m n.p.m.
Iława to przepiękne, ponad 700 – letnie miasto położone na południowym krańcu Jezioraka. Jest jednym z największych miejscowości województwa warmińsko – mazurskiego. Miasto jest dobrze położone, otoczone przez piękne lasy i jeziora. Przez Iławę przepływa rzeka Iławka.Świadkami historii są liczne zabytki. Najstarszym i najbardziej reprezentatywnym jest XIV – wieczny kościół z rokokowym ołtarzem określany mianem Czerwonego Kościoła. Warto wspomnieć o usytuowanym w centrum miasta neobarokowym ratuszu. W sąsiedztwie ratusza znajduje się neoklasycystyczna hala miejska, obecnie Kinoteatr „Pasja”. Na uwagę zasługują także cztery XVIII – wieczne rzeźby, przedstawiające mitologiczne postacie: Jowisza, Jukony, Herkulesa, Meduzy, które zostały przeniesione do Iławy z pałacu w Kamieńcu. Do innych zabytków zaliczyć można kilka secesyjnych i eklektycznych kamieniczek przy ulicy Kościuszki. W całym mieście odnaleźć można dziesiątki budynków neogotyckich, m.in. dworzec kolejowy, wieże ciśnień oraz gimnazjum.
Kisielice położone są w zachodniej części powiatu iławskiego. Czyste i nieskażone środowisko oraz piękne jeziora Goryńskiego Obszaru Chronionego stwarzają idealne warunki do rozwoju turystyki. Miasto i cała Ziemia Kisielicka posiadają wiele ciekawych zabytków. Do najważniejszych zaliczyć należy wybudowany w XIV wieku, wielokrotnie palony i przebudowywany kościół gotycki. Stara, zabytkowa część miasta uległa zniszczeniu, w czasie ostatniej wojny.
Kisielice i okolice zaskoczą jednak turystów wieloma ciekawostkami historycznymi, architektonicznymi oraz urokliwymi miejscami. W gminie znajduje się wiele interesujących zabytków, m.in.: wybudowany w XVII wieku kościół renesansowy w Łęgowie oraz cmentarz rodowy w miejscowości Trupel wraz z kaplicą grobową.
Lubawa leży w południowej części powiatu iławskiego, w obrębie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Przez malowniczo położone miasteczko przepływa rzeczka Sandela, która wraz z okalającą miasto Elszką wchodzi w skład dorzecza Drwęcy.
Jest to dawne miasto biskupie, które obok licznych zabytków posiada również świetne zaplecze bazy sportowej, tj. stadion na miarę Euro 2012. Najstarszą budowlą jest kościół p.w. św. Anny, wzniesiony ok. 1330 roku, kilkakrotnie przebudowywany po pożarach w XVI wieku. Przy kościele utworzono Muzeum Ziemi Lubawskiej, w którym znajdują się epitafia, obrazy oraz sakralne wyroby złotnicze. Niedaleko znajduje się kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, wchodzący w skład zespołu poklasztornego franciszkanów, zbudowany na początku XVII wieku oraz pochodzący z lat 70-tych XVIII wieku barokowy kościół p.w. św. Barbary. Warto zwrócić uwagę na ruiny wzniesionego na początku XIV wieku zamku biskupów chełmińskich.
Gmina Zalewo l eży w północnej części powiatu iławskiego, nad jeziorem Ewingi. Tereny otaczające miasto położone są w obrębie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i jego otuliny. W wyniku działań wojennych w Zalewie zachowało się niewiele obiektów. Na uwagę zasługuje XIV – wieczny kościół gotycki p.w. św. Jana. Warto zobaczyć gotycką basztę z XIV wieku, w której obecnie znajduje się Izba Pamięci, XIX – wieczny cmentarz żydowski, pozostałości murów obronnych, trzy domy z połowy XIX wieku przy ulicy Ślusarskiej i dom secesyjny przy ulicy Sienkiewicza z 1912.
W okolicy miasta warto odwiedzić Boreczno, gdzie znajduje się gotycki kościół parafialny z pierwszej połowy XIV wieku. We wnętrzu na uwagę zasługują ołtarz główny i ambona z 1697 oraz organy z 1849 roku.
Natomiast w miejscowości Dobrzyki zobaczyć można kościół parafialny, który odnawiano w 1776 i 1864 roku. Goście odwiedzający gminę mogą odpocząć w pałacu w Pozortach, gdzie czeka na nich miła atmosfera nad wodą przeplatana wycieczkami rowerowymi i pieszymi.
Gmina i miasto Susz położona jest w powiecie iławskim, na obszarze Pojezierza Iławskiego. Pomimo wielu zniszczeń wojennych zachowało się kilka obiektów, które są warte zobaczenia. Najważniejszym z nich jest kościół pw. Św. Antoniego pochodzący z XIV w. Średniowieczny kościół może poszczycić się doskonale zachowanymi freskami, barokowym ołtarzem i lożą kolatorską rodu Finckensteinów ozdobioną scenami biblijnymi. Na miejscowym cmentarzu znajdują się mogiły wziętych do niewoli w 1939 roku i pomordowanych przez hitlerowców. Przy drodze w kierunku Dzierzgonia znajduje się pomnik. Osobliwością miasta jest staropruskie grodzisko znajdujące się nad Jeziorem Suskim.
W okolicach Susza natrafić można na liczne dwory szlacheckie oraz pałace, a każdy z nich kryje swoją własną ciekawą historię. Do takich miejsc należy Pałac w Kamieńcu, który w latach swojej świetności zwany był Wersalem Królestwa Pruskiego. Zasłynął przede wszystkim z tego, iż jego mieszkańcem był cesarz Napoleon, który przebywał tam w czasie kampanii rosyjskiej od kwietnia do czerwca 1807r. Wiadomo na pewno, że w pałacu tym gościli także Fryderyk Wielki czy August II Mocny. Niestety Pałac w Kamieńcu został zniszczony po II wojnie światowej i dziś można podziwiać jedynie ruiny tego dzieła architektury. W dobrym stanie zachował się Kościół pw. Króla Świata w Kamieńcu i niektóre budynki gospodarcze.
Ponadto występują tu dwa rezerwaty przyrody (jezioro Gaudy i jezioro Czerwica). Spotkać można gniazda orła bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, kani czarnej i rudej czy bociana czarnego. Uwagę też przykuwają liczne pomniki przyrody, rośliny rzadkie i ginące oraz mnóstwo gatunków fauny, wśród których wiele jest pod ochroną.
