Jest to najdalej na północ wysunięta część wielkiej rynny polodowcowej ciągnącej się od Rucianych po Ryn. Jezioro to jest położone w gminie Ryn, na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Jezioro Ryńskie w zasadzie stanowi jedną całość z jeziorem Tałty, w wyniku umownego podziału wyodrębniono dwa jeziora. Posiada bardzo urozmaiconą linie brzegową – liczne zatoczki, cyple i półwyspy. Jezioro otaczają wysokie skarpy z polami uprawnymi oraz zalesione brzegi. Powierzchnia jeziora wynosi 6,7 km², długość 7 km, średnią głębokość ok. 13 m z maksymalną głębokością 20,2 m w pobliżu Rynu. Jest to jezioro sielawowe, czyli o głębokości przekraczającej 20 metrów. Jeziora tego typu posiadają w strefie przybrzeżnej twarde piaszczysto-żwirowe podłoże schodzące dość gwałtownie w dół. Roślinność przybrzeżna zaś jest skąpa. W jeziorze występującymi gatunkami ryb są: szczupak, płoć, karp, leszcz, okoń, węgorz, miętus, lin i krąp.
Na wodach jeziora Ryńskiego leżą trzy wyspy o łącznej powierzchni 4,5 ha. Wyspa Goła Zośka, jak mówią na nią miejscowi – jest ostoją dla wszelkiego ptactwa wodnego, łącznie z licznie występującymi na niej kormoranami. W pobliżu wyspy od strony północnej znajduje się ostry spad. Jest to ciekawe miejsce do połowu z łodzi. Największa o nazwie Duża Wyspa znajduje się w pobliżu wsi Wejdyki, prawie na osi Zatoki Kominek, która swoim kształtem przypomina fiord. Otoczona jest wysokimi zalesionymi skarpami, wcina się kilkaset metrów w głąb lądu. Jezioro Ryńskie ma dobrze rozwiniętą linię brzegową, posiada liczne zatoki oraz półwyspy i cyple z największym półwyspem Mrówki. Brzegi wzdłuż jeziora są bezleśne, natomiast nad wysokimi skarpami brzeżnymi ciągną się pola uprawne. Po zachodniej stronie na północ, przy miejscowości Notyst Wielki ciągnie się wysoki brzeg, przerwany dolinką, którą płynie strumień odprowadzający wody z jeziora Notyst do jeziora Ryńskiego.
Na wschodnim brzegu jeziora Ryńskiego na Półwyspie Mrówki znajduje się wieś Mrówki, a dalej w kierunku Rynu wieś Rybical. Do północnego krańca jeziora w Rynie dopływa woda z dalej na północ, położonego wyżej jeziora Ołów. Woda płynie kanałem podziemnym wybudowanym przez Krzyżaków. Kanał zaopatrywał w wodę zamek w Rynie, a przy wylocie kanału do jeziora Ryńskiego znajdują się malownicze ruiny młyna wodnego.
Nad jeziorem Ryńskim położone są trzy wsie (Rybical, Wejdyki i Mrówki). W rejonie brzegów znajdują się trzy ośrodki wczasowe, dziewięć pól namiotowych oraz pojedyncze domki rekreacyjne. Jezioro Ryńskie jest intensywnie wykorzystywane do celów rekreacyjnych oraz ma do zaoferowania bardzo wiele – od uroczych leśnych zakątków, poprzez jedne z najwygodniejszych na Mazurach przystani. Atrakcją dla żeglarzy są także dwie wąskie i długie zatoki – Mrówczańska na południu i Rominek na północy oraz kilka wysp urozmaicających taflę wody. Przez jezioro prowadzi część szlaku Żeglugi Mazurskiej do Rynu. Na północnych krańcach Jeziora Ryńskiego Krzyżacy wznieśli w XIV wieku Ryn, pograniczną twierdzę broniącą przejść w głąb kraju. W kilka wieków później osada powstała pod zamkiem otrzymała prawa miejskie. Zamek zachował się do obecnych czasów, mieści się w nim 4-gwazdkowy hotel Zamek Ryn.
Między brzegiem jeziora Ryńskiego a wsią Wejdyki znajdują się dwa bunkry obronne z II wojny światowej. Należą one do Giżyckiego Rejonu Umocnionego. Są to bunkry przeciwpancerne wraz z zaporą. Wybudowane zostały dopiero w 1944 roku. Wcześniej jednak była tu zapora w formie stalowego szlabanu.
Dalej na północ od jeziora, przy drodze asfaltowej do Giżycka w miejscu przystanku autobusowego PKS Wejdyki, znajdują się ruiny kolejnych bunkrów. Kopuła bunkra o średnicy 3 metrów to tzw. pancerz typu 35P8. Z asfaltu widoczne są rowy strzeleckie prowadzące do bunkra.
Nad Zatoką Rominek na północno- wschodniej stronie jeziora znajduje się obwód Giżyckiej Pozycji Polowej z I wojny światowej. Zachowały się tam ruiny trzech bunkrów.
