Mrągowo jest ciekawie położone wśród rynnowych jezior (Juno, Czos) oraz wzgórz (Góra Czterech Wiatrów). Dzięki temu mamy do czynienia z ciekawymi „anomaliami” pogodowymi typowymi dla gór, związanymi z tym, że na jednej stronie zbocza jest wiosną cieplej niż po drugiej stronie. To z kolei prowadzi do sytuacji, że czasami śnieg utrzymuje się w niektórym miejscach nawet kilka tygodni dłużej niż w innych. Najlepszym przykładem jest Całoroczny Ośrodek Sportowy „Góra Czterech Wiatrów”.

Ciekawych geologicznych formacji jest jednak więcej, np. Wielki Oz Mrągowski. Ozy to wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lądolodem, w jego szczelinach lub na powierzchni. Ozy zbudowane są z piasków i żwirów. Oz w Mrągowie rozciąga się na zachód od ul. Mrongowiusza, przez os. Parkowe, Brzozowe, ul. Słoneczną. Jest dobrze widoczny jadąc do Mikołajek i Piecek po prawej stronie. Z względu na to wzniesienie otaczające miasto od zachodu, linię kolejową budowaną pod koniec XIX wieku wytyczono kilka kilometrów od centrum miasta (Ratusz). Problemem był zjazd ze wzgórza.

Kolejnym ciekawym tworem jest Rynna Mrągowska. Jeziora rynnowe to proste lub lekko kręte zagłębienia szerokości od kilkuset do 2-3 km i długości nieraz kilkudziesięciu metrów, o stromych krawędziach z obu stron. Przebieg rynny nawiązuje do biegu i siły erozyjnej rzeki podlodowcowej. Po ustąpieniu lodowca jej koryto wypełniła woda. Wielka Rynna Mrągowska z j. Juno, Kiersznowskim oraz Dejnowa tworzy szlak kajakowy Dajny.

Ciekawą atrakcją Pojezierza Mrągowskiego są wąwozy: Słowiczy Wąwóz koło Mrągowa, Polski Wąwóz niedaleko Polskiej Wsi, Wąwóz przy tzw. Zwalonym moście w Nikutowie, Wąwóz przy Mrongoville z Parkiem Linowym i Wąwóz "Sucha woda" oraz Czarci Jar w Rodowie.

Wielu mieszkańców nie zwraca uwagi na kolejny ciekawy przykład tworu polodowcowego. A mianowicie poniżej Wielkiego Ozu w miejscu Parku Sikorskiego znajduje się kociołek polodowcowy zwany eworsyjnym. Jest to olbrzymie, okrągłe zagłębienie w ziemi w kształcie leja. Ze względu na wyjątkowe warunki zachowały się tam endemiczne rośliny polodowcowe, czyli występujące tylko na określonym obszarze, np. wierzba borówkolistna. Występuje ona rzadko w Polsce. Przypomina słabo rozgałęziony krzak wysokości ok. 50 cm. Czy ktoś z czytelników ją widział? Być może kiedyś TMZM zorganizuje wycieczkę krajoznawczą w to miejsce.

Robert Wróbel