Powiat nowomiejski położony jest w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego.

Region znajduje się w większej części w dorzeczu rzeki Drwęcy, która ta ma charakter pradoliny. Do najciekawszych i najpiękniejszych należą odcinki doliny rzeki, które można zobaczyć w okolicach Rodzonego, Bratania, Nowego Miasta Lubawskiego oraz Kurzętnika. Amatorzy obcowania z naturą mogą wybrać się do rezerwatów ichtiofaunistycznych, m.in. „Rzeka Drwęca”, w którym znajduje się wiele gatunków ryb wędrownych, takich jak: łosoś, troć, certa. Innym rezerwatem jest „Jezioro Karaś”, gdzie można spotkać niezwykle rzadkie gatunki ptaków: świstun, bąk, wodnik, kropiatka, gęś gęgawa i inne. Bardzo liczna jest tu populacja żurawia i łabędzia niemego.

Częściowo na terenie powiatu znajdują się dwa parki krajobrazowe: Brodnicki oraz Welski. Największymi osobliwościami pierwszego są: bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, kania ruda, żuraw i bąk, natomiast drugi chroni rzekę Wel i jeziora.
 
Nowe Miasto Lubawskie to miasto powiatowe nad rzeką Drwęcą. W mieście zachowały się fragmenty murów obronnych, które zaczęto wznosić równocześnie z miastem w XIV wieku. Nowe Miasto należało do jednych z najmocniej ufortyfikowanych miast Zakonu Krzyżackiego. Podczas Wojny Północnej w XVII wieku mury uległy zniszczeniu. Pozostałości murów zachowały się fragmentarycznie, niektóre w formie fundamentów lub ścian budynków.

Do innych zabytków miasta można także zaliczyć: dwie gotyckie bramy z XIV wieku. Lubawska była ona jednym z najważniejszych elementów w średniowiecznym systemie obrony miasta. Broniła jednego z trzech wjazdów do miasta. Baszta posiadała rozbudowane na boki obronne wykusze. Pozostałości dawnych murów obronnych widoczne są na ścianach północnej i południowej. Na ścianie południowej znajduje się również zamurowany otwór po starym wejściu z murów obronnych.

Wjazd przez Bramę Brodnicką prowadził na teren dawnego zamku, niestety nie zachował się on do czasów obecnych nawet we fragmentach. Baszta została zbudowana z cegły na planie zbliżonym do kwadratu. Na ścianie wschodniej widoczne są ślady gniazd po drewnianych belkach konstrukcji ganku nad bramą wjazdową. Obecnie w baszcie mieści się Muzeum Ziemi Lubawskiej ze zbiorami etnograficznymi, sztuki ludowej, numizmatycznymi, archeologicznymi i historycznymi.

Cennym zabytkiem jest gotycki, trójnawowy kościół parafialny św. Tomasza Apostoła z XIV – XV wieku. Wnętrze ozdabiają gotyckie polichromie ścienne z 2 połowy XIV wieku, m.in. z postaciami Matki Miłosierdzia i świętych. Na drewnianym sklepieniu oraz ścianach prezbiterium i nawy głównej widnieje jeden z największych w Polsce zespół polichromii barkowych z I połowy XVII wieku. Nawa główna nakryta jest gotyckim sklepieniem gwiaździstym. Wyposażenie kościoła pochodzi z XIV – XVIII wieku. Gotyckie są również rzeźby: kamienna Pieta z początku XV wieku, Chrystus dźwigający krzyż z Szymonem Cyrenejczykiem z I połowy XV wieku, późnogotycki rzeźbiony i malowany ołtarz szafiasty z początku XVI wieku z figurami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i świętych. Pozostałe wyposażenie (ołtarze, ambona, organy itd.) pochodzą z okresu późnorenesansowego i barokowego. Pod sklepieniem nawy głównej wisi duża chorągiew pogrzebowa wojewody Jana Działyńskiego ze scenami życia zmarłego. W ołtarzu głównym z 1627 roku umieszczona jest gotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XV wieku zwana Matką Boską Łąkowską, gdyż do 1882 roku znajdowała się w nieistniejącym dziś kościele w Łąkach Bratiańskich sąsiadujących z Nowym Miastem Lubawskim. Obraz jest przyozdobiony koronami papieskimi z 1752 roku.

Gmina Biskupiec wyróżnia się ciekawymi obiektami zabytkowymi i urozmaiconym krajobrazem. Do najbardziej interesujących atrakcji turystycznych warto zaliczyć: zespoły dworsko – parkowe znajdujące się w miejscowościach: Bielice, Cachówki, Lipinki, Łąkorek, Ostrowie i Wardęgowo.

Wśród zabytków Biskupca wyróżnić należy: pozostałości gotyckich murów miejskich, układ urbanistyczny z pozostałościami dawnej zabudowy z I polowy XVIII wieku, kościół parafialny p.w. św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej oraz ratusz.

W Słupnicy na uwagę zasługuje grodzisko wyżynne tzw. „Twierdza Krzyżacka”. Warto zwiedzić również pałac w Czachówkach, gdzie obecnie mieści się Zespół Szkół Rolniczych oraz wiatrak holenderski w miejscowości Łąkorz.

Jednym z najstarszych zabytków na terenie gminy jest kościół p.w. św. Mikołaja w Szwarcenowie. Został on wybudowany w 1721 roku, w 2009 poddano go generalnemu remontowi, dzięki któremu stał się ozdobą miejscowości.

Głównym atutem Gminy Kurzętnik są jeziora, a wśród nich największe Wielkie Partęczyny. Jest to akwen obfitujący w różnorodność ryb. Tu odbywa się Międzynarodowy Spływ Kajakowy Drwęca – Wisła. Impreza jest dofinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu i ma charakter turystyczno – krajoznawczy. Głównym organizatorem jest Klub Turystów Wodnych z Chełmna oraz Polski Związek Kajakowy – Komisja Turystyki i Rekreacji z Krakowa. Miłośnicy przyrody mogą zobaczyć na jeziorze rezerwaty przyrody: torfowiskowy „Żurawie Bagno” oraz florystyczny „Wyspa Syberia” (stanowiska obuwika pospolitego pospolitego grupy storczyków). Warto zwrócić też uwagę na jar rzeki Skarlanki, polodowcowe drumliny oraz meandry rzeki Drwęcy.

Wśród zabytków architektury na terenie gminy na uwagę zasługują: ruiny zamku warownego kanoników kapituły chełmińskiej z przełomu XIII i XIV wieku na górze zwanej Kurnik w Kurzętniku, zabytkowy kościół katolicki w stylu gotyckim z 1320 roku p.w. św. Marii Magdaleny oraz historyczny, dobrze zachowany zespół budynków wokół rynku.

Zabytkowe kościoły można również obejrzeć w Brzoziu Lubawskim oraz Mikołajkach.