Informacje ogólne
Położenie
Informacje szczegółowe
Historia
Galeria
Atrakcje w pobliżu
Noclegi w pobliżu
ARTYKUŁ GŁAZOWISKA W POWIECIE MRĄGOWSKIM
Głazowiska to relikty epoki lodowcowej. Swobodne zbiorowiska kamieni o różnej wielkości stanowią ginący krajobraz Warmii i Mazur.
Na terenach północnej Polski przyjmuje się, że ochronie pomnikowej powinny podlegać głazy powyżej 8 m obwodu. Niektóre z nich, mimo że mniejsze również mogą podlegać ochronie jeżeli występują jako naturalne skupiska głazów (głazowiska) lub noszą ślady transportu w lądolodzie albo posiadają ciekawe cechy budowy petrograficznej (petrografia to nauka o skałach, zajmująca się składem i właściwościami fizycznymi i chemicznymi skał). Chronione są również głazy, na których wyryto różnego rodzaju znaki i ornamenty.
W środkowej i północnej części powiatu biegnie kilka równoleżnikowych pasm moren czołowych, związanych z fazami postojowymi lądolodu, np. moreny w okolicy Kobułt, Maradek, Krzywych, Mikołajek, które miejscami osiągają wysokość ponad 180 m n.p.m. Koło Krzywych potężna morena czołowa – Krzywe Góry – ma 206 m n.pm., a deniwelacje dochodzą do 60 m. W okolicach Grabowa, Krzywych, Kosewa, Muntowa moreny czołowe miejscami odznaczają się bogactwem głazów narzutowych. W południowej części powiatu przeważają tereny sandrowe, ale koło Wojnowa i Zgonu biegnie łańcuch wzgórz moreny czołowej, gdzie występuje jeden z największych obszarów głazowiskowych.
1. Głaz koło Gązwy
Szary granit w bardzo dobrym stanie, pokryty mchem i porostami, o obw. 9,5 m, wys. 1,4 m, dł. 3,8m, szer. 2,5 m. Leży w miejscu łatwo dostępnym i pięknym, przy wiejskiej drodze z Gązwy do Bałowa, na terenie pegeeru Warpuny, 2,3 km od Gązwy. Obok głazu rośnie kępa grabów i jarzębin oraz płynie strumień.
2. Głaz "Pomnik wolności Ojczyzny" koło Stamki
W miejscowości Stamka znajduje się głaz narzutowy "Pomnik Wolności Ojczyzny". Położony jest na skraju lasu za gospodarstwem rolnym. By do niego dojść należy, idąc od Mrągowa, skręcić w pierwszą szeroką szutrową drogę w prawo w kierunku Stolarni (jeszcze przez tablicą miejscowości Stamka). Droga prowadzi przy kilku domach. Przy ostatnim budynku, przed lasem skręcić w lewo na pole. Stąd idziemy do kamienia ok 400 m. Idąc skrajem lasu, dochodzimy do widocznej przecinki w lesie. Dochodzimy do niewielkiej górki z wykarczowanym lasem po prawej. Szeroka droga skręcająca w prawo, po chwili wchodzi w las kierujac się w lewo. Na skraju lasu schodzimy z drogi w prawo, w szeroką leśną przecinkę. Od tego miejsca 10 m, za górką leży głaz.
Mierzy w obwodzie 1150 cm i ma ponad 2 metry. Umieszczony jest na metalowej konstrukcji, która miała umożliwić zwiezienie głazu, jednak działania podjęte przez leśników i mieszkańców pozwoliły go uchronić. Głaz jest pomnikiem przyrody, uznanym w roku 2001.
3. Głaz w Bluszczowym Wąwozie koło jeziora Czarnego
Mało zwietrzały granitognejs ze śladami łupania i otworami odstrzałowymi w górnej części. Pokryty mchem, gdzieniegdzie z kryształami granatu na powierzchni, nieznacznie zagłębiony w ziemi. Ma obw. 9,3 m, wys. 1,5 m, dł. 4,15 m, szer. 2,75 m. Leży 300 m na wschód od jeziora Czarnego, po prawej stronie strumyka, który do tego jeziora wpada. W pobliżu rośnie mieszany las i znajduje się piękny jar wyżłobiony przez strumień. Jar, noszący nazwę Błuszczowego Wąwozu, jest miejscem spacerów mieszkańców Mrągowa.
4. Bliźnięta koło Muntowa
Dawniej był to jeden wielki głaz o obw. około 14,5 m. Teraz są dwa głazy, o licznych ale niezbyt głębokich szczelinach spowodowanych wietrzeniem i powierzchni pokrytej mchami i porostami. Jeden głaz ma obw. 11,4 m, wys. 2,7 m, dł. 4,4 m, szer. 2,8 m, drugi – obw. 11,3 m, wys. 1,8 m, dł. 4 m, szer. 2,8 m. Leżą na szczycie wysokiego wzgórza na granicy miejscowości Muntowo-Użranki. Są dobrze widoczne z daleka. W pobliżu głazów rośnie kilka drzew i krzewów, a dalej są pola uprawne. Chcąc odnaleźć Bliźnięta, trzeba od Muntowa, położonego 6 km od Mrągowa, udać się drogą w kierunku Użranek. Po 2 km należy, tuż za laskiem rosnącym po lewej stronie drogi, skręcić w lewo. W odległości około 1 km stąd znajduje się wzgórze z Bliźniętami
5. Głaz koło Dybowa
Różowy granit, pokryty porostami, mający dwa zagłębienia, jedno owalne o głębokości 17 cm, drugie podłużne – obydwa podobne do zagłębień w głazie nad jeziorem Mój (koło Kętrzyna) i być może związane z obrzędami Prusów. Głaz wietrzeje płatami, ale preces ten nie jest bardzo zaawansowany. Obiekt zagłębia się w ziemię na około 1 m, ma obw. 12,15 m, wys. około 2,2 m, dł. 4,5 m, szer. 2,6 m. Leży 0,5 km od zabudowań pegeeru Dybowo, na szczycie pagórka o względnej wys. około 20 m. Z pagórka rozciąga się wspaniały widok na jezioro Śniardwy i okolicę. Nad brzegami jeziora Śniardwy są skupiska głazów mniejszych, znajduje się też kilkanaście o obw. około 4 m. Głazy znajdują się też koło pegeeru Stawek, przy szosie do Łuknajna i te są nawet eksploatowane.
6. Głazowisko koło Wojnowa
⇒ Historia
Głazy narzutowe są pozostałością po lodowcu, który w plejstocenie nasunął się z północy (ze Skandynawii) na obszar dzisiejszych Warmii i Mazur. Dawniej głazów było dużo więcej na naszym terenie, jednak używano ich do budowy domów, mostów czy brukowania dróg. Niektórzy "zabierali" co mniejsze głazy do swoich ogrodów. Nie wszystkie głazy są własnością Państwa, niektóre mogą być własnością prywatną.
⇒ Galeria
fot. Robert Wróbel
