Nadleśnictwo Strzałowo z rzadkimi grzybami

Aż 25 gatunków bardzo rzadkich grzybów odkryto podczas specjalistycznych badań w lasach Nadleśnictwa Strzałowo. Siedem z nich ma status zagrożonych wymarciem, pozostałe - status wymierających.

W ostatnich miesiącach 2013 roku grupa mykologów pod kierownictwem Mirosława Wantoch-Rekowskiego z Gdańska wykonała na terenie Nadleśnictwa Strzałowo inwentaryzację rzadkich, zagrożonych i chronionych grzybów.

Inwentaryzację przeprowadzono na terenie lasów referencyjnych i rezerwatów przyrody. Badano grzyby wielkoowocnikowe, występujące na martwym drewnie.

Wyniki badań było imponujące. Stwierdzono co najmniej 361 gatunków, z czego 57 ujętych jest na tzw. czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych, w tym 7 posiadających status wymierających (E), 18 – zagrożonych wymarciem (V).

Odnaleziono dodatkowo kilkanaście gatunków wymagających specjalistycznych badań i potwierdzenia prawidłowego oznaczenia przez najlepszych krajowych specjalistów. Wśród nich mogą znaleźć się gatunki stwierdzone po raz pierwszy w Polsce.

Te zaskakujące wyniki jednoznacznie wskazują na wyjątkowe bogactwo gatunkowe grzybów występujących na terenie Nadleśnictwa Strzałowo.

Oto wykaz najrzadszych w skali kraju gatunków znalezionych na tym terenie:
1. Ząbczak kruchy (Dentipellis fragilis) – jedno stanowisko na martwym buku z jednym owocnikiem o wielkości 0,5 metra (wg GREJ* czwarte stwierdzenie w Polsce).
2. Drobnoporek miękki (Leptoporus mollis) – jedno stanowisko na martwym świerku (wg GREJ drugie stwierdzenie w Polsce).
3. Ciemnoblaszek błękitnoblaszkowy (Melanophyllum eyrei) – jedno stanowisko w runie na skraju zalanego łęgu olszowego (wg danych literaturowych za lata 2000-2013 - trzecie stwierdzenie w Polsce, wg GREJ pierwsze stwierdzenie w Polsce).
4. Lipnik lepki (Holwaya mucida) – jedno stanowisko z kilkudziesięcioma owocnikami na martwych gałęziach lipy (wg GREJ 6 stwierdzenie w Polsce).
5. Kustrzebianka klonowa (Pezicula acericola) – jedno stanowisko na martwym pniu oraz konarach klonu zwyczajnego (wg danych literaturowych za lata 2000-2013 - czwarte stwierdzenie w Polsce, wg GREJ pierwsze stwierdzenie w Polsce).
6. Jamkówka bawełniana (Antrodia gossypina) – jedno stanowisko na martwej sośnie (wg danych literaturowych za lata 2000-2013 - piąte stwierdzenie w Polsce, w GREJ nie zarejstrowana) .
7. Miękusz szafranowy (Hapalopilus croceus) – 2 stanowiska: na starym pniaku i martwym dębie (drugie i trzecie stwierdzenie w Polsce – odkryte przez autora tej notatki, oznaczone przez M. Wantoch-Rekowski ).
8. Kisielnica dwubarwna (Exidita cartilaginea) – jedno stanowisko na martwej gałęzi dębowej (wg GREJ drugie stwierdzenie w Polsce, wg danych literaturowych za lata 2000-2013 piąte stwierdzenie w Polsce).
9. Błyskoporek dębowy (Inonotus dryophilus) – dwa pojedyncze owocniki na pniach sąsiadujących ze sobą starych dębów (wg GREJ drugie stwierdzenie w Polsce, wg danych literaturowych za lata 2000-2013 - czwarte stwierdzenie w Polsce).

* GREJ - krajowy rejestr rzadkich, zagrożonych i chronionych grzybów wielkoowocnikowych.

Badacze i leśnicy sugerują, aby eksperymentalnie przeprowadzić kompleksową ocenę różnorodności gatunkowej wszystkich grup organizmów oraz zbiorowisk roślinnych występujących na terenach rezerwatów i poza nimi. Wyniki tych badań pozwoliłyby odpowiedzieć na pytanie, czy lasy gospodarcze z prawidłowo wyznaczoną siecią lasów referencyjnych zapewniają zachowanie różnorodności gatunkowej i siedliskowej na właściwym poziomie. Ponadto wyniki te mogły by ewentualnie posłużyć do weryfikacji celu ochrony oraz granic w istniejących rezerwatach.

Wyniki badań w lasach Nadleśnictwa Strzałowo zdecydowanie potwierdzają zasadność wyznaczania lasów referencyjnych, które stosunkowo szybko stają się ostojami różnorodności gatunkowej, w tym bardzo rzadkich i cennych przyrodniczo gatunków. Szczególnie istotną rolę odgrywają lasy referencyjne powstałe z ostoi ksylobiontów. Na terenie Nadleśnictwa Strzałowo lasy tego typu funkcjonują już od roku 2008. Od momentu ich utworzenia stwierdzono w nich między innymi kilkunaście bardzo rzadkich gatunków owadów (np. Corticeus suturalis z rodz. czarnuchowatych – trzecie stwierdzenie w Polsce, Corticaria lateritia z rodzaju wymiecinkowatych – również trzecie stwierdzenie w Polsce – oba gatunki nie posiadają polskiej nazwy), ptaków (dzięcioł trójpalczasty i białogrzbiety) i - między innymi - wyżej wymienionych bardzo rzadkich grzybów.

Należy przy tym podkreślić, że istnienie wszystkich w/w gatunków nierozerwalnie wiąże się z obecnością martwego drewna w lesie. Ponadto zaprezentowane wyżej fakty potwierdzają, że aktywna ochrona i odtwarzanie siedlisk przynosi zdecydowanie więcej efektów niż sama jako taka ochrona gatunkowa.