Braniewo (niem. Braunsberg) to miasto położone na Warmii. Jest najstarszym warmińskim miastem (powstało ok. 1240 r., a prawa miejskie uzyskało w 1254 r.), było pierwszą stolicą Warmii i siedzibą biskupów warmińskich. Podczas II wojny światowej Braniewo zostało zniszczone w 85%, a następnie splądrowane przez Armię Radziecką.

Zabytków w Braniewie jest wiele, szczególnie tych sakralnych. Znajduje się tam, także zoo - najmniejsze w Polsce.


Najważniejsze zabytki miasta to:

- Wieża bramna pozostała po dawnym Zamku Biskupim wzniesionym pod koniec XIII w. Zamek spłonął w 1945 r., a ruiny rozebrano ok. 1958 r.
- Barokowe Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego. Większość wyposażenia kościoła pochodzi z czasów jego budowy. Ołtarze, ambona, chór muzyczny, konfesjonał, lichtarze, ozdobne kraty utrzymane są w jednorodnym późnobarokowym stylu. Są tu dzieła znanych warmińskich artystów. Na skraju klasztornego parku usytuowana jest Droga Krzyżowa, której budowę rozpoczęto w 2000 r.
- Kaplica św. Rocha z 1711 r. mieszcząca się na cmentarzu
- Kolegium Jezuitów (Collegium Hosianum), które jest jedną z najważniejszych szkół jezuickich w Polsce. Założone zostało przez kardynała Stanisława Hozjusza. Przez 2 lata profesorem był tam jezuita - św. Andrzej Bobola.
- Kościół św. Trójcy z XVI w., który obecnie jest cerkwią grekokatolicką
- Kościół św. Antoniego z XIX w.

I oczywiście Bazylika św. Katarzyny.

Kościół, który stał się Bazyliką

Kościół wybudowany został w miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła ku czci św. Katarzyny, datowanego na 1280 r. Obecny kościół był wznoszony etapami w latach 1343-1442. Budowniczy kościoła to mistrzowie Heyne i Herman Perkunowie, a po nich mistrz Godiko Hamm.

Około 1500 r. wybudowano chór boczny z gwiaździstym sklepieniem. W XVII wieku kościół otrzymał bogate wyposażenie wnętrza, świadczące o uzdolnieniach rodzimych artystów i rzemieślników. Kościół otrzymał liczne ołtarze (było ich aż 11!)). Poza tym ozdobne stalle (były to drewniane lub kamienne ławki ustawione w prezbiterium, często bardzo bogato zdobione (rzeźbiarsko lub malarsko), poprzedzielane na pojedyncze siedziska.) oraz żyrandol z XVI w. wiszący w środku kościoła. W 1726 r. zamontowano duże organy, natomiast rok wcześniej małe. Polichromie zostały wykonane w latach 1892-1893, natomiast witraże powstały w latach 1894-1904.

Kościół i wieża z biegiem czasu ulegały wielokrotnym uszkodzeniom. W 1945 r. podczas wycofywania się, Niemcy wysadzili wieżę (potencjalny punkt obserwacyjny Rosjan), zniszczyli przy okazji znaczną część kościoła. Kościół pozostawał w ruinie ponad 30 lat, aż do roku 1979. Wówczas rozpoczęła sie jego odbudowa. Od 1982 roku odprawiane są w nim nabożeństwa. Konsekracja nastąpiła w 1986 r. a w 2001 roku kościół otrzymał tytuł Bazyliki Mniejszej. Tytuł ten nadawany jest kościołom wyróżniającym się wartością zabytkową, liturgiczną, pielgrzymkową i duszpasterską.

Kościół św. Katarzyny jest gotyckim kościołem halowym o długości 41 m (z prezbiterium i wieżą – 61 m) oraz 25 m szerokości. Jego trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach.

Przed kościołem stoi figura Reginy Protmann, założycielki Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny i patronki Braniewa. Niedaleko zasadzono dąb "W hołdzie parze prezydenckiej i osobom im towarzyszącym, ofiarom katastrofy lotniczej w drodze do Katynia".

Zobacz zdjęcia Bazyliki sprzed 1945 roku.

Beata Gida

 

Bazylika św. Katarzyny w Braniewie

   

fot. Beata Gida