Położenie Gminy Piecki jest jej ogromnym atutem. Zlokalizowana w powiecie mrągowskim, blisko Festiwalowego Mrągowa, w dużej części znajduje się na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, stąd też lasy zajmują ok. 50% jej powierzchni. Jeśli spojrzycie na obraz Gminy z satelity to właśnie zieleń dominować będzie na jej obszarze. Kolor zielony wywołuje uczucie bezpieczeństwa, równowagi i skupienia; odpręża, uspokaja, relaksuje. Osoby, które czują silny związek z naturą z pewnością poczują się tu doskonale. Krajobraz zdominowany przez kompleksy leśne urozmaicają rynny polodowcowe, w tym najpopularniejsza związana ze szlakiem kajakowym rzeki Krutyni.
Propozycje na spędzenie wolnego czasu w Gminie Piecki są różnorodne, od turystyki aktywnej, po atrakcje przyrodnicze aż do możliwości poznania historii Mazur.
Gmina Piecki jest członkiem Stowarzyszenia Lokalna Organizacja Turystyczna “Ziemia Mrągowska”.
Aktywnie
Ścieżka edukacyjna „Wokół stawu w Pieckach”
Ścieżka edukacyjna ma łączną długość ponad 2 km, z czego 1 km to długość drewnianych kładek i pomostów. Wzdłuż ścieżki znajdują się tablice informacyjne i edukacyjne, ławeczki oraz kosze na śmieci, 2 wiaty przeznaczone do obserwacji ornitologicznych oraz plac ogniskowy.
Na stawie usytuowane są naturalne wyspy i jedna sztuczna – zbudowana w ramach projektu ochrony miejsc lęgowych rybitwy w województwie warmińsko-mazurskim. Występują tu rybitwy: rzeczna, białoczelna, mewy, kaczki (krzyżówki, gągoły), perkozy, w obrębie samego stawy także derkacze, trzcinniki, czy też łabędzie nieme. Jest to też ważna baza żerowiskowa dla bociana czarnego, rybołowa oraz bielika.
Na ścieżkę można dostać się od ul. 22 Stycznia lub od ul. Leśnej w Pieckach.
Szlak pieszo-rowerowy Mrągowo-Piecki-Krutyń
Trasa została utworzona w oparciu o dawną linię kolejową łączącą Krutyń z Mrągowem, przez Piecki. Jest to trasa turystyczna, zarówno dla rowerzystów, jak i piechurów. Jej długości wynosi 22 km.
Szlak rozpoczyna się we wsi Nikutowo na obrzeżach Mrągowa, biegnie dalej do Piecek, a następnie w kierunku Krutyni.
Wieś Krutyń
Wioska Krutyń położona nad rzeką Krutynią słynie z wielu możliwości aktywnego spędzania czasu wśród przyrody - spływów kajakowych, spływów łodziami, szlaków rowerowych, pieszych, ścieżek przyrodniczych w Mazurskim Parku Krajobrazowym. Tego trzeba doświadczyć…
Drewniane chałupy stanowią dziedzictwo kulturowe Mazur i niestety jest ich coraz mniej w regionie. W Krutyni zachowało się kilka wyjątkowych zabytków, które warto jest zobaczyć, wśród nich m.in. siedziba dyrekcji Mazurskiego Parku Krajobrazowego i usytuowany w mazurskiej stodole Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Kulturowej. W skład ośrodka wchodzą: „Galeria nad Mukrem”, Izba Przyrodnicza, Izba Pamięci Karola Małłka oraz sala edukacyjna.
Będąc w Krutyni zajrzyjcie również do Ośrodka Okresowej Rehabilitacji Bocianów. Rocznie udziela on pomocy ok. 40–60 osobnikom. Najczęściej trafiają tu ptaki z kontuzjami bądź młode, które wypadły z gniazd, nie mające szans na przeżycie. Do Ośrodka przyjmowane są inne gatunki, np.: ptaki drapieżne, takie jak bielik, jastrząb czy myszołów, które po otrzymaniu doraźnej pomocy wracają na wolność lub przekazywane są do innych wyspecjalizowanych ośrodków rehabilitacji zwierząt. Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Bocianów stanowi również ważne miejsce edukacji przyrodniczej Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Największą atrakcją Krutyni są spływy kajakowe i spływy łodziami, tzw. pychówkami obsługiwanymi przez mazurskiego flisaka, zwanego u nas sztakerem. Tradycja spływów pychówkami sięga czasów przedwojennych. Przez Krutyń przepływa rzeka Krutynia tworząca ponad 100 km szlak kajakowy uznawany za jeden z najpiękniejszych szlaków nizinnych Europy. Pływał nim m.in. papież Jan Paweł II oraz pisarz Melchior Wańkowicz.
"Zakręt za zakrętem mija i tylko coraz większe ilości czapli zrywają się niechętnie do lotu, znacząc na niskim niebie charakterystyczne sylwety, które przypominają niezgrabnie skleconą i zbitą przez dziecko z dwóch deseczek sylwetkę ptaka. Ogromne, brunatne jastrzębie pełnią swoją nieustającą służbę. Łódeczka nasza jest punkcikiem w tej podmokłej i sennej dolinie. Sady już okiściały, zbóż tu nie ma, kwiatom tu za mokro — jest królestwo surowej zieloności. Łódeczka jest punktem w tej jednostajnej zieleni i z serca człowiekowi spada ciężar panowania przyrodzie, i człowiek gotów się jej bać." Melchior Wańkowicz "Na tropach Smętka"
Krutyń dzięki położeniu na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, w Puszczy Piskiej słynie z wyjątkowo pięknych krajobrazowo szlaków turystycznych. Przez wieś przebiega Krutyński Szlak Rowerowy liczący prawie 69 km oraz pieszy Szlak im. Karola Małłka liczący 20 km. Do wioski można dostać się z Mrągowa przez Piecki Szlakiem pieszo-rowerowym liczącym 22 km. Jeśli lubicie jazdę konno możecie skorzystać z konnych szlaków przebiegających przez Krutyń i jej okolicę. Najliczniejsze są jednak ścieżki przyrodnicze, dzięki którym poznacie niezwykłe miejsca Mazurskiego Parku Krajobrazowego, jak pływające wysepki, tulące się do siebie drzewa, kamienie z krwawymi porostami... Szczególnie cenne fragmenty terenu Parku, osobliwości florystyczne i faunistyczne, a także wyróżniające się ukształtowanie geomorfologiczne chronione są w formie 11 rezerwatów przyrody.
Na spotkanie z historią
Muzeum Regionalne im. Walentyny z Sapiehów w Pieckach
Muzeum znajduje się w domu jego założycielek i pomysłodawczyń tego miejsca, Walentyny i Marii Dermackich.
Jest to małe muzeum polskiej sztuki ludowej. Większość zbiorów stanowią gliniane figurki, których autorką jest Władysława Prucnal z Medyni Głogowskiej. Figurki przybliżają dawną polską wieś, tradycyjne stroje, obrzędy i zwyczaje. Kolekcja składa się z cykli, m.in. „Od ziarenka do bochenka”, „Adam i Ewa”, „Dobrodziejstwo wody”, „Garncarstwo”.
Oprócz tysięcy glinianych figurek na ekspozycji znajdują się meble i przedmioty codziennego użytku, a także bogata literatura dotycząca twórczości ludowej oraz regionu Warmii i Mazur.
W Muzeum odbywają się warsztaty lepienia z gliny, animacje dla dzieci i młodzieży, spotkania przy ognisku i gitarze.
Skansen w Brejdynach
W 1448 r., gdy zakładano wieś Piecki, Brejdyny już istniały, wieś lokowano bowiem w 1419 r.
Skansen w Brejdynach należy do pasjonata historii Mazur, który od lat gromadzi kolekcję maszyn rolniczych i dawnych przedmiotów przydatnych w gospodarstwie domowym. Większość zbiorów datować można na czasy międzywojenne i powojenne. Są to przede wszystkim maszyny rolnicze, które znajdują się na podwórzu, część zbiorów ulokowano w stodole.
W muzeum znajdują się również różnorodne przedmioty związane z życiem codziennym, religią oraz eksponaty archeologiczne, minerały i skamieliny. Ciekawostką są przedmioty ukryte przez dawnych mieszkańców Mazur, np. pieniądze, dokumenty czy... weki z jedzeniem.
Kościół w Nawiadach
Pierwotnie wieś Nawiady powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1397 r. na 60 włókach komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. W wyniku intensywnego wykorzystywania lasu dla produkcji potażu i smoły oraz intensywnego karczowania puszczy w XVII wieku, bartnictwo stało się mniej dochodowe. Po 1700 r. zmieniono dotychczasowy czynsz w naturze i wprowadzono czynsz pieniężny, a bartnicy zaczęli zakładać pasieki w sadach i ogrodach oraz mogli dysponować miodem we własnym zakresie.
Kroniki kościelne podają, że pierwszy kościół stanął tu, na najwyższym wzniesieniu w 1437 r. Przebudowano go w latach 1600–1603, a w roku 1687 powstała drewniana wieża. Wnętrze świątyni zdobi zabytkowy ołtarz z XVII w. z obrazami i snycerką. Na uwagę zasługują umieszczone na bocznych ścianach ołtarza obrazy przedstawiające ewangelistów: Mateusza z aniołem, Marka z lwem, Łukasza z bykiem i Jana z orłem. Na prawo od ołtarza znajduje się anioł chrzcielny trzymający ocynkowaną misę z 1700 r. Przed świątynią ustawiono głaz upamiętniający ofiary I wojny światowej. Kościół został przejęty przez katolików w 1981 r.
Izba Pamięci Ernsta Wiecherta w Piersławku
Leśniczówka Piersławek to miejsce urodzin Ernsta Wiecherta, wybitnego pisarza niemieckiego, zwanego Piewcą Mazur. Wiechert urodził się tam w 1887 roku. Izba Pamięci Ernsta Wiecherta w Piersławku powstała w 1996 r. Tworzą ją dzieła pisarza wydane w języku niemieckim i ich polskie tłumaczenia oraz liczne dokumenty, druki okolicznościowe i fotografie. Na zewnętrznej ścianie budynku znajdują się dwie tablice pamiątkowe, upamiętniające 100 i 110 rocznicę urodzin pisarza.
Galeria Adama Szubskiego w Zgonie
Zanim o samej Galerii, najpierw wytłumaczymy pochodzenie nazwy wsi. Zgon oznaczało zaganianie zwierząt do wodopoju. Drugie znaczenie – leśna zwierzyna nad wodopojem była często zabijana przez myśliwych przyczajonych w pobliżu.
Adam Szubski urodził się w 1931 r. w Warszawie. Przez 10 lat pracował jako kamieniarz i modelarz-sztukator. Tradycje pracy rzeźbiarskiej w metalu przejął po ojcu (przedwojennym artyście metaloplastyku, medaliście wielu wystaw międzynarodowych). Mieszkał we wsi Zgon, w zabytkowej mazurskiej chacie z XIX w., w której mieści się też jego pracownia. Zmarł w 2008 r. w wieku 77 lat.
Przez wiele lat tworzył w metalu (cynk, miedź i mosiądz oraz kwas solny do wytrawiania) prace kameralne i przestrzenne oraz sztukę użytkową o charakterze unikatowym. Z czasem wytworzył własną technikę, w której powstał m.in. cykl „Oblicza”. W niej też „portretuje ludzi”. W swojej pracy stosował blachę, posługiwał się spawarką i kowadłem. Przystępując do pracy nie wykonywał żadnych szkiców czy rysunków. Projekt i dzieło powstawały jednocześnie.
W Galerii Adama Szubskiego w Zgonie można podziwiać ponad 200 rzeźb przedstawiających głowy ludzi i zwierząt. Wśród nich można znaleźć portrety znanych osób, takich jak Jan Paweł II, Lech Wałęsa czy Marilyn Monroe, ale także postaci z mitologii, baśni i literatury. Rodzina Szubskiego organizuje w Zgonie różne wydarzenia, takie jak warsztaty rzeźbiarskie, koncerty, wystawy czy pokazy filmowe.
Młyn w Babiętach
Wieś Babięta leży nad rzeką Babięcka Struga, na szlaku kajakowym rzeki Krutyni. W miejscu obecnej wsi w XV w. mieściła się osada hutnicza, która początkowo podlegała wójtom krzyżackim, a później starostom książęcym z Szestna. Kuźnica hutnicza dzierżawiona była przez mistrzów kowalskich. W kuźnicy zajmowano się głównie produkcją kowadeł, lemieszy i innych wyrobów żelaznych, które w większości przeznaczone były na potrzeby rolnicze. Kuźnica działała do 1727 r. We wsi funkcjonował również młyn wodny, który był własnością książęcą. Młyn wymagał uiszczania rocznej opłaty dzierżawnej, która w 1651 r. wynosiła trzy łaszty żyta i sześć tuczników. Przy młynie znajdował się także tartak. Młyn i tartak funkcjonowały do 1930 r.
Młyn w Zielonym Lasku/Krutyńskim Piecku
Zielony Lasek to osada, która do 2023 r. była częścią wsi Krutyński Piecek, stąd też zabytkowy młyn nieraz opisywany jest jako młyn w Zielonym Lasku, a innym razem w Krutyńskim Piecku.
Krutyński Piecek z zabytkowym młynem znajduje się na szlaku kajakowym rzeki Krutyni. To tu musicie przenieść kajak, by popłynąć dalej, w kierunku Rosochy.
Przed wybudowaniem młyna w jego miejscu znajdowała się papiernia korzystająca z wody Krutyni. Papiernia została zlikwidowana na pocz. XIX w., po wprowadzeniu przemysłowych metod produkcji papieru.
W miejscu zlikwidowanej budowli hydrotechnicznej papierni zbudowano w 1824 r. młyn i tartak wodny. Pierwotnie budynek młyna zbudowany był w konstrukcji drewnianej z napędem z koła wodnego. Podstawowymi urządzeniami do przemiału były mlewniki kamienne (złożenia kamieni młyńskich). Ok. 1890 roku zbudowano współczesny budynek produkcyjny młyna, trzykondygnacyjny, który mieścił nowoczesne wówczas wyposażenie z dwoma złożeniami kamieni młyńskich i pionowym transportem ziarna i mlewa. W latach następnych właściciel kilkakrotnie modernizował proces przemiału zboża. W 1934 roku zmodernizowano system napędu młyna. Koła wodne młyna i tartaku zastąpiono turbinami i systemem Francisa z wałem pionowym. Do 1945 r. właścicielem młyna i tartaku był Stefan Radke.
W 1945 r. młyn użytkowany był przez żołnierzy rosyjskich. Przed przekazaniem młyna i tartaku władzom polskim, Rosjanie zdemontowali i wywieźli turbinę z siłowni tartaku. Pomieszczenie produkcyjne tartaku zostało zniszczone.
W latach następnych młyn użytkowany był przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Pieckach, a następnie przez PGR Nikutowo (produkcja śruty dla potrzeb hodowli trzody chlewnej).
Do 1962 r. młyn produkował mąkę pszenną (pytlówkę) na jednej parze walcy (gniotownik Seck) i mąkę razową na dwóch złożeniach kamieni młyńskich. W 1962 r. przeprowadzono remont młyna. Zbudowano silosy na mąkę i otręby. Z młyna z Pilca (na rzece Dajna koło Mrągowa) sprowadzono mlewnik walcowy i odsiewacz płaski firmy Buhlera, podjęto produkcję mąki żytniej.
W latach 70-tych PGR Nikutowo w młynie produkował paszą (śrutę). W latach 1978-82 młyn nie był użytkowany. Przed dewastacją uchronił młyn Longinus Dulny (długoletni pracownik młyna) i decyzja władz wojskowych o remoncie i wznowieniu produkcji w 1982 r.
W 1986 r. młyn kupił pan Longinus Dulny prowadząc przemiał zboża dla potrzeb okolicznych rolników. W 1989 roku w oparciu o turbinę wodną młyna uruchomił Małą Elektrownię Wodną.
Badania archeologiczne w Czaszkowie
Badania archeologiczne na stanowisku w Czaszkowie organizowane są od 2010 roku.
Stanowisko wstępnie należy datować pomiędzy 2 połową III w. i końcem V w. Rozpoznawany obszar znajduje się w strefie dawnego jeziora (w większej części znajdującego się w granicach Piecek), które jednak w odróżnieniu od najczęściej spotykanych akwenów nie ma charakteru polodowcowego. Jedną z charakterystycznych cech stanowiska w Czaszkowie jest liczne występowanie żelaznych, najczęściej skorodowanych przedmiotów. W warstwach sedymentów dawnego jeziora znaleziono przede wszystkim silnie skorodowane zabytki żelazne: pozostałości grotów włóczni i oszczepów, fragmenty noży a także - znalezisk do tej pory bardzo rzadkie na terenach bałtyjskich – mieczy dwusiecznych.
Unikatowym znaleziskiem są fragmenty prawdopodobnie rzymskiej kolczugi. Przeważające w zbiorze zabytków groty, noże i miecze można zidentyfikować dzięki charakterystycznym pozostałościom liści i tulei grotów oraz ostrzy noży i głowni mieczy. Miecze były zazwyczaj ceremonialne niszczone, podobnie zresztą postąpiono z kolczugą, która została porwana na strzępy przed umieszczeniem jej w wodach jeziora. Niektóre spośród głowni mieczowych znaleziono w drewnianych pochwach, co jest istotnym spostrzeżeniem, ponieważ wyklucza ono interpretację tego miejsca jako pobojowiska.
Unikatowy charakter depozytowi z Czaszkowa nadają wspaniałe elementy paradnego pasa lub uprzęży końskiej. Zestaw ten należał prawdopodobnie do jednego kompletu: tworzą go elementy sprzączek, aplikacje i przywieszka. Każdy z tych srebrnych złoconych elementów dodatkowo zdobiony jest czarną, przypominającą szkliwienie substancją, tzw. niello.
Jednym z najbardziej niezwykłych znalezisk jest duża aplikacja z palmetowym zakończeniem i wyobrażeniami końsko-ludzkiej hybrydy i towarzyszącego jej hippokampa. Kolejnym zabytkiem z serią niespotykanych przedstawień zoomorficznych jest duże srebrne okucie z pięcioma złoconymi wizerunkami hybryd.
Wyjątkowymi znaleziskami są także złote okucia miecza i pochwy z ornamentami zoomorficznymi i floralnymi a także złocona, srebrna figurka sępa.
