Informacje ogólne
Położenie
Informacje szczegółowe
Baranowo
Boże
Gronowo
Jełmuń
Jędrychowo
Kozarek Wielki
Kozłowo
Łuknajno
Machary
Notyst Wielki
Rozogi
Rybno
Sorkwity
Stawek
Szestno
Galeria
Atrakcje w pobliżu
Noclegi w pobliżu
ARTYKUŁ PAŁACE I DWORY ZIEMI MRĄGOWSKIEJ
Charakterystyczne elementy krajobrazu Mazur to ewangelickie zabytkowe cmentarze, drewniane chaty oraz pałace i dwory. Niestety o każdym z tych elementów można powiedzieć, że jest na wyginięciu. A szkoda! Mamy czego żałować. Czasy pałaców i dworów z pobliskimi pięknymi parkami oraz ogrodami mijają bezpowrotnie. Większość z tych obiektów po II wojnie światowej zostało zamienionych na PGR-y co doprowadziło do ich dewastacji. Część została wykupiona przez prywatne osoby, które albo przywróciły je do życia (niestety niekoniecznie w ich oryginalnym stylu, czasem tylko przez nieudolne naśladownictwo) albo nie udźwignęły tak ogromnego obowiązku finansowego.
Przeczytaj też: Historia... szumi zielenią
Pałace i dwory opisane w artykule znajdują się w powiecie mrągowskim.
Zespół dworsko-parkowy z rozległym podwórzem gospodarczym, usytuowany we wsi Baranowo, przy drodze Mrągowo-Mikołajki, 14 km na wschód od Mrągowa. Dwór położony na wzniesieniu, oddzielony od drogi obszarem parku. Został wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku. Jest to jeden z najpiękniejszych przykładów architektury klasycystycznej wśród zachowanych dworów dawnych Prus Wschodnich.
Od 1996 r. rozpoczęto gruntowny remont dworu i całego założenia. Polska Akademia Nauk powołała tu Centrum Edukacji Ekologicznej, jednak zostało ono zlikwidowane w 2004 r. Zespół dworsko-parkowy nadal znajduje się w remoncie.
Polska Akademia Nauk Zakład Doświadczalny Agrobiologii (ich siedzibą jest oficyna przy pałacu), 11-730 Mikołajki, Baranowo, tel. 87 421 30 12, e-mail: pan.baranowo@interia.eu
_.jpg)
Dawne założenie dworsko-parkowe z częścią gospodarczą usytuowane około 17 km na północ od Mrągowa. Dwór wzniesiony w 1848 r. w stylu klasycystycznym. Obecnie w budynku mieści się szkoła.
Dwór został wzniesiony na początku XIX w.
Dawny, niewielki majątek ziemski malowniczo położony nad jeziorem Jełmuń, ok. 6 km na północny zachód od Sorkwit. Klarowne, typowe w kompozycji założenie, pięknie usytuowane w krajobrazie. Dwór na wzniesieniu, w punkcie środkowym zespołu, między parkiem schodzącym ku brzegom jeziora a czworokątem podwórza gospodarczego. W parku zachowane jeszcze szerokie otwarcie widokowe na jezioro. W XIX w. własność rodziny von Voisky, w pobliżu na sąsiednim wzgórzu zachował się cmentarz rodowy. Klasycystyczny dwór pochodzi z 2 połowy XIX w. Założony na rzucie prostokąta, parterowy, przekryty dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej (od strony parku i jeziora) ryzalit z trzema półkolistymi arkadami w przyziemiu, zwieńczony trójkątnym naczółkiem, poprzedzony półkolistym tarasem. Elewacja od strony podwórza znacznie skromniejsza.
Dwór jest obecnie własnością prywatną.
Dowiedz się więcej o Dworze w Jełmuniu.
Dawne założenie dworsko-parkowe z podwórzem gospodarczym usytuowane 3 km na południowy wschód od Sorkwit, położone nad jeziorem Lampasz. Dwór wzniesiony prawdopodobnie już w XVIII wieku. Obecnie mieści się tam dwugwiazdkowy Hotel.
Kontakt: www.hotelimpark.com.pl
Dawny majątek ziemski usytuowany 3 km na zachód od Sorkwit, przy drodze Mrągowo-Olsztyn. Dwór położony na wysokim wzniesieniu, pierwotnie w otoczeniu parku, z którego pozostały zaledwie resztki. Zabudowania podgórza gospodarczo – inwentarskiego dość duże, wzniesione z czerwonej cegły.
Dwór był powiększany i przebudowywany, część środkowa pochodzi z końca XIX w., dobudowania z początku XX w. Założony na planie prostokąta, część środkowa parterowa przykryta dachem dwuspadowym, do elewacji bocznej od strony wjazdu na podwórze dostawiona niższa przybudówka. Do elewacji od strony głównej drogi dostawiono część reprezentacyjną, dwukondygnacja, na Wysokiem kamiennej podmurówce, przykryta dachem czterospadowym. Od strony elewacji frontowej poprzedzona dużym, półkolistym tarasem.
Dawny majątek ziemski położony 11 km na południe od Sorkwit. Dwór usytuowany w części środkowej zespołu w obrębie rozległych zabudowań podwórza gospodarczego, przed dworem znajduje się duży staw. Budynek wznoszony był etapami w końcu XVIII i w XIX w. W marcu 2007 roku dach dworu pochłonął ogień. Dwór jest w trakcie remontu.
Niewielki, dawny majątek ziemski położony na przesmyku między jeziorami Śniardwy a Łuknajno. Dwór pochodzi z 1 połowy XIX w. Jezioro Łuknajno jest światowym rezerwatem biosfery, wpisanym na listę UNESCO - największe w Polsce miejsce lęgowe łabędzia niemego. Obecnie dwór służy turystom jako Folwark Łuknajno.
Kontakt: www.luknajno.pl
Dawny majątek ziemski usytuowany 9 km na południowy zachód od Piecek. Z dawnego zespołu dworsko – parkowego z podwórzem gospodarczym zachował się dwór i pozostałości zabudowań gospodarczych, park wycięto. Usytuowany na lekkim wzniesieniu dwór pochodzi z początku XX w. Bardzo harmonijny w proporcjach. Założony na rzucie prostokąta, parterowy, przykryty dachem mansardowym z poziomem mieszkalnym. Na osi elewacji frontowej czteroosiowy, dwukondygnacyjny ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, wejście w skrajnej osi ryzalitu. Od strony dawnego parku omurowana weranda, podtrzymująca taras z ozdobną balustradą. W elewacji bocznej drewniana werandka. Obecnie nieużytkowany.
 |  |
Wieś i dawny majątek ziemski położony 7 km na południe od Sorkwit. W końcu XIX i w XX w. własność von Biebersteinów. Dawne założenie usytuowane w zachodniej części wsi. Droga oddziela zespół dworsko-parkowy od podwórza gospodarczego. Dawny park krajobrazowy ze stawem, zachowanym jedynie częściowo starodrzewem. Zabudowania podwórza zachowane dość dobrze. Za podwórzem gospodarczym, w polu, na wzgórzu, malowniczo usytuowany cmentarz rodowy.
Klasyczny dwór pochodzi z 2 połowy XIX w., wyróżnia się starannie opracowaniem detalu elewacji. Założony na rzucie prostokąta, parterowy ze ścianka kolankową, przykryty dachem dwuspadowym z obustronnym, dwukondygnacyjnym płytkim ryzalitem na osi. Od strony elewacji parkowej duży taras z lustrzanymi schodami. Naroża boniowane, nad oknami odcinki gzymsu podtrzymywane ozdobnymi konsolkami.
Wieś położona ok. 10 km na południe od Sorkwit. Dawny zespół dworsko-parkowy z podwórzem gospodarczym usytuowany w północno - zachodniej części wsi. Duże dobra ziemskie, przez długi czas były własnością rodów von Tyszke i von Whisky. W początkach XX w. przeszły na własność skarbu państwa i odtąd oddawane były w dzierżawę. W latach 20 XX w. majątek obejmował jeszcze 865 ha, funkcjonowała gorzelnia, prowadzono hodowlę koni zimnokrwistych. Dawne założenie zachowane częściowo, park w dużym stopniu przekształcony, zachowany starodrzew głównie dębowy. Dwór pochodzi z 2 połowy XIX w. Założony na rzucie prostokąta, parterowy ze ścianka kolankową, przykryty dachem naczółkowym. Podziały elewacji symetrycznie, główne wejście na osi, poprzedzone tarasem z szerokimi schodami. Elewacje boniowane, okienka ścianki kolankowej półkoliste.
Zespół pałacowo-parkowy i wieś położone na przesmyku między jeziorami Gieląd i Lampackim, około 50 km na wschód od Olsztyna. Pałac w Sorkwitach wzniesiony został przez Mirbachów w latach 1850-1856. Połowa wieku XIX to czas popularności neogotyku w architekturze niemieckiej i na tej modnej fali powstał pałac w Sorkwitach, jeden z najciekawszych przykładów budowli neogotyckich w Prusach Wschodnich. Założony na rzucie zbliżonym do litery U, ukształtowany na zasadzie przenikających się, zróżnicowanych wysokością i wielkością brył, z dominującą, oktogonalną wieżą w narożu północno-wschodnim. Przykryty płasko, zdobione sterczynami, wieżyczkami, rytmem okien o różnych wielkościach i kształtach. Od strony północno-zachodniej pałacu znajduje się wzniesiony interesujący budynek wozowni, który formą przypomina wieżę zamkową z basztami w narożach. Okna i wrota w ostrołukowych, uskokowych niszach, dopełniają uroku stylu neogotyku, w tym przypadku neogotyku angielskiego. W czasie, kiedy wznoszono pałac, ukształtowany został również ogród w stylu parku krajobrazowego. Na półwyspie Ostrów powstała sieć alejek, na osi widokowej pałacu, cmentarz rodowy, a od południa winnice. W 1914 r. pałac znalazł się na linii przemarszu wojsk rosyjskich i spłonął. Przeprowadzono odbudowę pałacu dokładnie według pierwowzoru. II wojna światowa oszczędziła architekturę pałacu, rozgrabiono jedynie wyposażenie wnętrz.
Pałac wraz z parkiem jest własnością prywatną. Jeszcze do niedawna właściciele oferowali usługi hotelarskie, jednak od 2011 roku zrezygnowali.
Niewielki majątek ziemski usytuowany 3 km na południowy wschód od Mikołajek, na półwyspie między jeziorami Mikołajskim a Śniardwy. Zespół dworsko-parkowy wraz z podwórzem gospodarczym, pochodzi z 2 połowy XIX i początków XX w. Z dawnego założenia zachowała się część dworu, zabudowania podwórza gospodarczego oraz pozostałości parku, który w większej części pozbawiony jest już drzew. Dwór wzniesiony w stylu neogotyckim był większy, obecnie zachowała się tylko część od strony podjazdu. Budynek dwukondygnacyjny z trójkondygnacyjną wieżą od szczytu, zwieńczoną gzymsem arkadkowym i wielobocznymi sterczynami. Od strony wjazdu zachował się balkon z ozdobną, żeliwną balustradą.
Dawny zespół dworsko-parkowy z podwórzem gospodarczym usytuowany na skraju wsi, położonej 6 km na północ od Mrągowa. W Szestnie od połowy XIV w. do 2.połowy XVIII w. istniał zamek krzyżacki, początkowo drewniany, później murowany, po którym pozostała jeszcze ruina. Dobra rycerskie ulokowano zapewne na równi z zamkiem. Dość duży majątek, w latach 20. XX w. obejmował ponad 1000 ha ziemi, i jeden folwark, był własnością rodziny Klugkist. Do majątek należał także młyn wodny. Zachował się zadbany, interesujący architektonicznie dwór i park. Park krajobrazowy z różnogatunkowym starodrzewem, jeszcze czytelnym układem alei, w jego kompozycję wpisany jest cmentarz rodowy założony dopiero w latach 30. XX w.
Dwór pochodzi z 2 połowy XIX w. wzniesiony w stylu klasycystycznym z elementami neogotyku. Założony na rzucie prostokąta, parterowy ze ścianką kolankową, przekryty dachem dwuspadowym. Na osi elewacji obustronny ryzalit, zamknięty prosto. Naroża ryzalitu i całego budynku objęte sterczynami. W ryzalicie otwory okienne zamknięte półkoliście. Szczyty elewacji bocznych zdobione bogato detalem architektonicznym.
 |  |
Na podstawie "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich", Małgorzata Jackiewicz – Garniec, Mirosław Garniec
⇒ Galeria
fot. Robert Wróbel, Beata Gida
